Autor: admin

W dniach 16-18 października 2023 r. na naszym wydziale z wizytą studyjną przebywał prof. dr. jur. Johannes Platschek, kierownik Lehrstuhl für Römisches Recht, Antike Rechtsgeschichte und Bürgerliches Recht na Ludwig-Maximilians-Universität München (https://www.jura.lmu.de/de/fakultaet/personen/kontaktseite/johannes-platschek-72ff6195.html).
Prof. J. Platschek specjalizuje się w badaniach nad prawem rzymskiego i niemieckim prawem cywilnym, m.in. ostatnio współtworzył najnowszy komentarz do niemieckiego kodeksu prawa cywilnego: Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen (BGB) (Soergel) - https://shop.kohlhammer.de/kommentar-zum-burgerlichen-gesetzbuch-mit-einfuhrungsgesetz-und-nebengesetzen-bgb-soergel-978-3-17-041746-5.html oraz syntezę współczesnych badań nad prawem rzymskim: Handbuch des Römischen Privatrechts, Bd. I-II, Mohr Siebeck, Tübingen 2023 (https://www.beck-shop.de/babusiaux-baldus-ernst-meissel-platschek-ruefner-handbuch-roemischen-privatrechts/product/32983248)

W trakcie pobytu w Gdańsku prof. UG, prof. J. Platschek wygłosił 16 pażdziernika wykład dla studentów I roku studiów prawniczych pt. Traditions of Teaching (Roman) Private Law in Europe (prezentacja: Tradition of teaching Roman Law Gdansk).

Następnego dnia zorganizowane zostało również otwarte seminarium naukowe Katedry Prawa Cywilnego WPiA UG, w którym podstawą dyskusji był referat naszego gościa pt. Ignorant Practitioners? Roman Law beyond the System.
Wizyta prof. J. Platschka odbyła się na zaproszenie kierownika Zakładu Prawa Rzymskiego, dr hab. Jacka Wiewiorowskiego.

W dniu 30 czerwca 2023 r. odbyło się w Gdańsku VII Forum Młodych Romanistów – (…) iuris consulti, quorum summus circa verborum proprietatem labor est  (Quint,. Inst. 5, 14, 34) — język prawa i język prawników w Rzymie starożytnym.

Spotkanie otworzył referat dra Jana Andrzejewskiego (UAM) pt. Audytorium historyka prawa (romanisty i nie tylko). Kim jest historyk prawa? Czy romanista jest historykiem prawa? Czy powinniśmy zabiegać o audytorium? – to tylko część z zadanych przez Autora pytań. Na ile romanista powinien utrzymywać więzi z teraźniejszością, czy może ograniczyć się do badania wąskich zagadnień, znanych  i interesujących tylko nieliczne grono specjalistów. Czy współczesność trzymamy z dala od historii a historię prawa z dala od współczesności? Naszemu największemu audytorium – studentom, przekazujemy że prawo rzymskie stanowi podstawę współczesnych konstrukcji. Czy prowadząc badania naukowe staramy się dalej uzasadniać tę tezę?

Referat dr Pauliny Święcickiej (UJ) dotyczył kwestii języka prawniczego - Argument z języka powszechnego w interpretacji prawniczej – geneza i ewolucja. Autorka przedstawiła genezę i ewolucję tego argumentu, jak też jego charakterystykę oraz możliwą krytykę. Starożytne jeszcze marzenie o dobrym ustawodawstwie związane jest z postulatem prostoty prawa, jasności i zrozumiałości. Autorka przytoczyła znane wskazówki rzymskich jurystów, podkreślając pogląd Celsusa, iż znajomość ustaw nie polega na znajomości [przyswojeniu sobie] ich słów, ale na rozumieniu ich treści i mocy prawnej. Autorka wskazała na szereg tekstów źródłowych, w których juryści rzymscy dokonując interpretacji czynności prawnych powoływali argument z języka codziennego (usus communis) na poparcie przedstawionego stanowiska. Ciekawe były przykłady definicji, w których juryści używali codziennego prostego języka. Autorka skonstatowała, iż prawo nie istnieje poza językiem, ale język prawniczy – jak wskazuje rzymskie doświadczenie – nie musi być skomplikowany i niezrozumiały dla przeciętnego odbiorcy nie-prawnika.

Dr Karolina Wyrwińska (UJ), krytycznie odniosła się do definicji przedsiębiorcy w prawie polskim - Omnis definitio in iure civili periculosa est? Uwagi na marginesie pojęcia przedsiębiorcy. Przestroga rzymskiego jurysty Iavolenusa okazuje się wciąż aktualna. B. Wróblewski, Język prawny i prawniczy, Kraków 1948, zachęcał wprawdzie do budowania definicji: „naturalnym środkiem techniki języka prawnego, urzeczywistniającej cel skutecznego porozumiewania się z adresatami, jest wprowadzanie definicji i określeń do przepisów”. Jednakże w przypadku definicji przedsiębiorcy postulowany cel komunikacyjny nie został zrealizowany.  Istniejące definicje, których jest aż kilkanaście, różne w obrębie rozmaitych gałęzi prawa, wywołują liczne sprzeczności i niekonsekwencje w stosowaniu prawa. Autorka podkreślała porządkujące i wyjaśniające znaczenie dobrego języka prawniczego.

Wybrane gatunki tekstów komunikujących prawo w prawie rzymskim i ich prewencyjny charakter – referat dr Beaty Kowalczyk (UG) wskazywał na  wspólne i odmienne role działania poszczególnych źródeł prawodawczych w Rzymie. Autorka potraktowała akt stanowienia prawa jako komunikat mający do odegrania, ze względu na miejsce jego publikacji i rodzaj tekstu odmienną rolę. Precyzja i jawność tekstu budowały szacunek i autorytet dla prawa.

Na właściwości języka prawniczego jako języka technicznego łaciny zwrócił uwagę dr Bartosz Szolc-Nartowski (UG) w referacie - (…) magis ab usu dicendi remota, qualia sunt iurisconsultorum (Quint., Inst., 11, 2, 41) – język prawniczy jako odmiana języka naturalnego. Starożytni dostrzegali, że język i prawo jednoczą ludzi, obywateli. Jednocześnie reguły języka naturalnego ulegają zmianom, podobnie dzieje się także z prawami. Autor przedstawił też zagadnienia interferencji między językiem prawniczym a językiem naturalnym oraz odmian w ramach samego języka prawniczego. Wskazał też na pewne tendencje związane ze zmieniającym się językiem prawniczym i postępem technologicznym, kreśląc wizję  języka prawniczego przyszłości.

Dr hab. Michał Wyrwiński (UJ) przedstawił referat pt. Publikacje naukowe w tzw. otwartym dostępie - przejściowa "moda" czy etap w rozwoju dostępu do wiedzy?  Autor przedstawił kwestię finansowania nauki i wymogów otwartego dostępu w kontekście Zarządzenia nr 38/2020 Dyrektora Narodowego Centrum Nauki w sprawie ustalenia polityki narodowego centrum nauki dotyczącej otwartego dostępu do publikacji z dnia 27.05.2020 r.

W panelu studenckim mieliśmy dwa bardzo dobrze przyjęte referaty i owoce wydziałowego programu tutoringu.

Pierwszy referat wygłosił pan Hubert Zawadzki pt. Utrata posiadania przez pozwanego skargą windykacyjną – rozwiązania rzymskie i współczesne. Autor przedstawił i omówił bogaty materiał źródłowy dotyczący utraty posiadania w trakcie postepowania windykacyjnego oraz wstąpienia w rolę pozwanego przez osobę, która nie miała przymiotu posiadania rzeczy.

Z kolei pani Milena Kruszewska  przedstawiła referat pt. invicem se circumscribere (Paulus, D. 19, 22, 3) – prawne granice negocjacji stron kontraktów emptio venditio i locatio conductio. Ograniczając problematykę do okresu prawa klasycznego Autorka na tle społecznych i ekonomicznych uwarunkowań zaprezentowała zagadnienie granic dopuszczalności wzajemnego podchodzenia się stron.

Konferencja stanowiła platformę do dyskusji, w których podkreślano m.in. trwałe znaczenie prawa rzymskiego we współczesnym dyskursie prawniczym. Różnorodne wystąpienia, prezentowane zarówno przez doświadczonych uczonych, jak i przez studentów, potwierdziły wartość dalszych badań w tej dziedzinie. Spotkanie zakończyło się zaproszeniem uczestników do udziału w przyszłorocznej edycji forum. Pod wpływem sugestii płynących ze strony uczestników, organizatorzy podjęli decyzję o przekształceniu wydarzenia w cykliczne seminarium, którego formuła pozwoli na uczestnictwo wszystkich polskich badaczy prawa rzymskiego – niezależnie od stopnia zaawansowania kariery akademickiej.

Relacja w formie skróconej ukazała się na stronie WPiA UG: https://prawo.ug.edu.pl/news/113912/relacja-vii-ogolnopolskie-forum-mlodych-romanistow

Trudny okres pandemiczny oraz ograniczona ilość zajęć z podstawowego w zakładzie przedmiotu „Prawo rzymskie”, spowodowała konieczność wprowadzenia od roku akademickiego 2021/2022 szeregu nowych innowacji dydaktycznych. W tym miejscu należy odnotować, że wieloletnie starania kierownika zakładu o zwiększenie wymiaru zajęć z prawa rzymskiego, wywarły częściowy skutek: w ramach zmiany programu studiów prawniczych na WPiA UG zwiększono do 40 godzin ilość godzin wykładów a do 20 godzin podniesiono wymiar ćwiczeń na studiach stacjonarnych i wieczorowych (od roku akademickiego 2022/2023).

W ub. roku akademickim, celem ułatwienia studentom udziału w zajęciach online, z inicjatywy dr B. Szolca-Nartowskiego opracowano pierwszą edycję pisemnych kwestionariuszy ćwiczeniowych. Wskazywały one studentom zagadnienia do samodzielnego opracowania, których znajomość weryfikowana była w trakcie spotkań (prawnicza terminologia łacińska, tłumaczenie paremii łacińskich, zagadnienia problemowe). Obok tego, wspólnie z prowadzącymi studenci uczyli się umiejętności  interpretacji wskazanych łacińskich źródeł prawniczych, z polskim tłumaczeniem, ucząc się elementarnych metod prawniczego myślenia (ustalenie kontekst źródłowo-historycznego, ustalenie stanu faktycznego, wskazanie problemu prawnego – wynikającego ze stanu faktycznego oraz nazwanie przesłanek rozstrzygnięcia, do których odwołano się w tekstach). Ćwiczenia miały za zadanie aktywizację studentów, pokazanie efektywności pracy zespołowej oraz uzyskanie przez nich rudymentarnej umiejętności analizy zagadnienia prawnego. Odstąpiono z nich od tradycyjnej formuły podawania wiedzy na rzecz inspirowania studentów do pracy własnej koordynowanej przez nauczyciela akademickiego. Zgodnie z kilkuletnią tradycją, umiejętność ta weryfikowana była w ramach egzaminu, podczas którego studenci musieli również wykazać się znajomością zagadnień teoretycznych.

Doświadczenia zebrane w ub. roku akademickim posłużyły za wzorzec dla tegorocznej edycji kwestionariuszy, skróconej w części w stosunku do zeszłorocznej oferty, ale za to wzbogaconej o nowe elementy. W ramach spotkań weryfikowana jest odtąd w formie testu online znajomość terminologii łacińskiej i łacińskich paremii prawniczych. Na zajęciach prowadzone były też symulacje rozpraw sądowych. W ich ramach, studenci podzielni na kilkoosobowe zespoły przygotowują i prezentują stanowiska stron procesowych w oparciu o podany stan faktyczny – bazującego na tekstach źródeł prawa rzymskiego; trójosobowy skład ‘sędziowski’, przy udziale pozostałych uczestników zajęć wydaje zaś ‘orzeczenie’.

W latach 2021/2022 i 2022/2023 podtrzymano też tradycję fakultatywnych spotkań repetytoryjnych (w ubiegłym roku online), w ramach których analizowano dodatkowe teksty źródłowe. Dla studentów zaocznych udostępniono online cztery spotkania im poświęcone, a  zgodnie z kilkuletnia tradycją online udostępniano studentom szereg materiałów pomocniczych, obejmujących prezentacje wykorzystywane podczas wykładów, wykazy prac dodatkowych oraz inne materiały.

Wobec braku możliwości kontaktu między studentami z powodu ograniczeń pandemicznych, w roku akademickim 2021/2022 studentom oferowano również dodatkowe zajęcia na świeżym powietrzu: spacery z prawem rzymskim (prowadzone przez dr B. Szolca-Nartowskiego). Podczas krótkich wędrówek po oliwskich lasach, studenci prowadzili dyskusje wokół przedstawionych im tekstów źródłowych, które stanowiły rozstrzygnięcia rzymskich jurystów związane z problematyka prawa rzeczowego. Wobec powrotu do zajęć stacjonarnych z tej formy aktywizacji studentów zrezygnowano w bieżącym roku akademickim.

Pomimo ograniczeń pandemicznych, w styczniu ub. roku udało się z sukcesem przeprowadzić kolejną edycję lokalnego konkursu prawa rzymskiego (we współpracy z ELSA Gdańsk) – online. Zorganizowano również w tej formule pierwszą debatę oksfordzką na temat prawa rzymskiego na WPiA UG (z tezą „Rzymski proces formułkowy był historycznie najdoskonalszą formą procesu”).

Obie inicjatywy kontynuowane były w bieżącym roku akademickim w formie stacjonarnej (debata oksfordzka z tezą „Okres prawa poklasycznego (235-565 n.e.) to czas upadku kultury prawniczej i zaniku czynników prawotwórczych”).

Studenci utworzyli w ub. roku akademickim nieformalne kółko miłośników prawa rzymskiego; w jego ramach w maju 2022 r. doszło do spotkania dotyczącego metod prowadzenia prawniczych negocjacji, z udziałem Anny Kluczek-Kollár, wicedziekan Okręgowej Izby Radców Prawnych w Gdańsku.

W ramach działalności naukowej, mimo ograniczeń pandemicznych w roku akademickim 2021/2022 udało się też zorganizować coroczne międzynarodowe seminarium poświęcone problematyce rzymskiego prawa morskiego (online) - „Roman maritime law” 20.04.2022 (jako impreza towarzysząca X Ogólnopolskiej Konferencji Prawa Morskiego "Współczesne problemy i przyszłe wyzwania prawa morskiego"). W bieżącym roku akademickim 5th International Seminar „Roman maritime law” odbyło się 19.04.2023 w formule hybrydowej (jako wydarzenie towarzyszące XI Ogólnopolskiej Konferencji Prawa Morskiego "Zapobieganie zanieczyszczaniu morza przez statki: MARPOL – 50 lat i co dalej?", Gdańsk 20.04.2023 - http://prawo-morskie.pl/).

W formie stacjonarnej odbyło się natomiast szóste już Ogólnopolskie Forum Młodych Romanistów: „Badania romanistyczne i dydaktyka prawa rzymskiego", Gdańsk, 1 lipca 2022 r., z udziałem reprezentantów czołowych polskich ośrodków romanistycznych. Kolejne spotkanie w tym cyklu miało miejsce 30 czerwca 2023 r.: „(…) iuris consulti, quorum summus circa verborum proprietatem labor est (Quint,. Inst. 5, 14, 34) — język prawa i język prawników w Rzymie starożytnym" (zob. odrębny wpis: https://praworzymskie.ug.edu.pl/?page_id=288).

Osobno zaznaczyć można współorganizowanie przez pracowników zakładu ogólnopolskiej konferencji poświęconej problemom rzymskiego i współczesnego prawa procesowego - we współpracy z katedrami i zakładami prawa rzymskiego i postępowania cywilnego wydziałów prawa UG, Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Rzeszowskiego (projekt wsparła też Krajowa Izba Komornicza): Cywilne postępowanie rozpoznawcze i egzekucyjne – rzymski pierwowzór i rozwiązania współczesne, Kraków 27.05.2022. Obrady konferencji, z udziałem reprezentantów czołowych polskich procesualistów, romanistów i praktyków w siedzibie Muzeum UJ, Collegium Maius w Krakowie były okazją do wskazania związków między tradycjami rzymskimi a współczesnymi wyzwaniami nauki cywilnego prawa procesowego (referaty wygłosili spośród pracowników Zakładu Prawa Rzymskiego UG dr hab. J. Wiewiorowski, prof. UG – referat pt. „Późnorzymski archetyp symboliki sądowego stołu” i dr B. Szolc-Nartowski - referat pt. „Nadużycie uprawnień procesowych”). Dodać można, iż dr Bartosz Szolc-Nartowski był pomysłodawcą konferencji.

Na odrębną uwagę zasługuje też indywidualna aktywność naukowa pracowników zakładu.

Dr hab. Jacek Wiewiorowski, prof. UG wygłosił 10 listopada 2021 r. wykład otwarty pt. „Insygnia Notitia Dignitatum jako źródło dla historyka późnego antyku (wybrane zagadnienia)”, w ramach cyklu wykładów gościnnych Studenckiego Koła Naukowego Archeologii Śródziemnomorskiej UG, którego opiekunem jest prof. dr hab. Nicholas Sekunda, Kierownik Zakładu Archeologii Śródziemnomorskiej, Instytut Archeologii i Etnologii, Wydział Historyczny UG.

Kierownik zakładu współorganizował też z dr Pawłem Filipczakiem z UŁ, panel podczas największej międzynarodowej konferencji bizantynistycznej: 24th International Congress of Byzantine Studies, "Byzantium – Bridge Between Worlds", Venice and Padua, 22-27 August 2022 (Thematic Session for Free Communications pt. "State Administration in the Early Byzantine Period (AD 284–641). Between Greek, Roman and Christian models of government", z wystąpieniem pt. "Legal Significance of some Insignia in the Notitia dignitatum in partibus Orientis") - https://byzcongress2022.org/. Wyjazd do Włoch, połączony z kwerendą biblioteczną w Niemczech, odbył się w ramach realizacji pozyskanego w 2021 roku grantu NCN (Opus 21, No. 2021/41/B/HS5/01819: Znaczenie prawne insygniów w Notitia Dignitatum/ Legal Significance of the insignia in the Notitia Dignitatum). W ramach realizacji grantu wygłosił on również z referat pt. „Religious symbolism in the insignia of the Notitia Dignitatum” podczas największej międzynarodowej konferencji romanistycznej LXXVe Session de la Société Internationale Fernand de Visscher pour l'Histoire des Droits de l'Antiquité, "Ius et Religio. Droit, religions anciennes et christianisme dans l’Antiquité" Université Saint-Louis – Bruxelles, 13-16 septembre 2022. W bieżącym roku akademickim prof. J. Wiewiorowski wygłosił też wykład otwarty pt. „Some legal issues in the light of the insignia of the Notitia dignitatum” (22.03.2023, Werkstattseminar Antike Rechtsgeschichte und Römisches Recht für Gäste, Doktoranden und Habilitanden, Lehrstuhl fur Römisches recht, Antike Rechtsgeschiechte und Bürgerlisches Recht, Ludwig-Maximilians-Universität München). Został również zaproszony do udziału w konferencji zorganizowanej pod auspicjami The British Academy and Institute of Classical Studies, School of Advanced Studies, University of London: "ICS Byzantine Colloquium 2023: Law and Society in the Late Antique and Byzantine World, 13-14 June 2023", https://www.sas.ac.uk/events/ics-byzantine-colloquium-2023-law-and-society-late-antique-and-byzantine-world (z wykładem pt. "On the origins of legal emblems: selected legal aspects in the insignia of the Notitia Dignitatum").

Prof. J. Wiewiorowski był również członkiem Komisji ds. oceny śródokresowej p. mgr. Viktorii Semenovej (Szkoła Doktorska Nauk Społecznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, w dyscyplinie nauki prawne) 7.09.2022 w Krakowie oraz współorganizował w Trójmieście, jako członek komitetu organizacyjnego, międzynarodową 8th Conference of the Polish Society for Human and Evolution Studies, September 14-17, 2022 (https://english.swps.pl/we-the-university/our-news-and-events/conferences-and-seminars/33069-ptnce-22-conference).

Z kolei dr Beata J. Kowalczyk wygłosiła referaty: podczas seminarium naukowo - doktorskiego Instytutu Prawa Uniwersytetu Humanistycznospołecznego w Warszawie (11.01.2023, referat pt. „Europeizacja i konstytucjonalizacja prawa prywatnego jako determinanty ewolucji prawa w XXI w. oraz jego rewolucyjnych zmian”), panelu eksperckiego Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej ‘Materialnoprawne aspekty instytucji zasiedzenia w polskim prawie cywilnym’(Poznań 14.01.2023, referat pt. Zasiedzenie - uniwersalna struktura prawna i jej przyszłość”). Wzięła udział również w sesji posterowej 13th Polish–Spanish Conference on the European Legal Tradition ‘Family, law and society: From Roman Law to the present day’ (Barcelona 21.04.2023, poster pt. „Legal Mechanisms to Prevent the Dissolution of Marriage. Justinian's Reform in Roman law and Nowadays regulations in Polish law”). Dr Beata J. Kowalczyk wzięła też aktywny udział w dyskusji podczas Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Konstytucjonalizacja prawa prywatnego a europeizacja prawa prywatnego. Porównanie zjawisk (Poznań 18.11.2022) oraz Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej ‘Między integracją a dezintegracją prawa cywilnego materialnego i procesowego’ (Warszawa 9.12.2022).

Dr Beata J. Kowalczyk jako członkini Wydziałowego Zespołu ds. Zapewnienia Jakości Kształcenia została także redaktorką Biuletynu ZdsZJK Wiadomości Dydaktyczne. W roku akademickim 2022/2023 ukazały się już 3 numery Biuletynu, w tym jeden z tekstem jej autorstwa pt. „Chat GPT - przełomowy moment w edukacji akademickiej”.

Dr Beata J. Kowalczyk oraz dr Bartosz Szolc-Nartowski są ponadto aktywnymi tutorami akademickimi.

5th International Seminar

„Roman maritime law”

19.04.2023

Department of Roman Law

Chair of Civil Law

Faculty of Law and Administration

University of Gdańsk

Paulus libro secundo sententiarum. Lege Rhodia cavetur, ut si levandae navis gratia iactus mercium factus est, omnium contributione sarciatur quod pro omnibus datum est. „Paulus in second book of Sentences. It is provided by the Rhodian Law that where merchandise is thrown overboard for the purpose of lightening a ship, what has been lost for the benefit of all must be made up by the contribution of all.”

Digesta Iustiniani 14.2.1

Department of Roman Law at the University of Gdansk is pleased to invite you to take part in the 5th International Seminar "Roman Maritime Law", devoted to various aspects of Roman law of the sea and of the maritime activity of the Romans. The meeting will be attended by researchers who explored these issues in their research. It is intended to provide an opportunity to discuss issues of relevance to historical and legal research, but important for the present. A seminar is an accompanying event to the XI Ogólnopolska Konferencja Prawa Morskiego "Zapobieganie zanieczyszczaniu morza przez statki: MARPOL – 50 lat i co dalej?" (National Maritime Law Conference - Preventing Ship-Sourced Polution MARPOL: Five Decades and Whither Now?), Gdańsk 20.04.2023 (http://prawo-morskie.pl/).

Seminar Program

University of Gdańsk, Law and Administration Faculty, Jana Bażyńskiego street 6, Gdańsk, room 2002 and

online - MS Teams

https://teams.microsoft.com/l/meetup-join/19%3ameeting_NWY5MWJkYWMtYmU1Ni00OGRjLWE3ODQtMWQwMTAyMGQxNjlm%40thread.v2/0?context=%7b%22Tid%22%3a%222d9a5a9f-69b7-4940-a1a6-af55f35ba069%22%2c%22Oid%22%3a%22c7c36e68-500b-45ca-a104-6b5cd7098bed%22%7d

9:45-10:00 Welcome and Opening Speeches:

Wojciech Zalewski, Associate Professor, Dean of Faculty of Law and Administration, University of Gdańsk

Dorota Pyć, Associate Professor, Head of the Department of Maritime Law, Faculty of Law and Administration, University of Gdańsk

Jacek Wiewiorowski, Associate Professor, Head of Roman Law Department, Chair of Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Gdańsk

10:00-10:20 Professor Nicholas Sekunda, University of Gdańsk

Why did Caesar prohibit the export of whetstones bought Crete after the Ides of March?

10:20-10:40 Zuzanna Benincasa, Associate Professor, University of Warsaw

Freedom of fishing vs freedom of bird hunting in the legislation of the Roman emperors

10:40-11:00 Lyuba Radulova, Assistant Professor, Sofia University “Sv. Kliment Ohridski”

Notes on the maritime and land importation of goods. The Lex portus Asiae and the lex from Andriake

11:00-11.20 Professor Francisco J. Andrés Santos, University of Valladolid

The gubernator navis as a metaphor of the government of the state in the Roman oratory

11:20-12:00 Discussion/ Coffee Break

12:00-12:20 Professor Anna Tarwacka, Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw

Interacting with pirates - self-defence and negotiations

12:20-12:40 Petr Dostalík, PhD, Assistant Professor, Palacký University Olomouc

The legal basis of piracy (maritime robbery) in the Roman concept of furtum

12:40-13:00 Jacek Wiewiorowski, Associate Professor, University of Gdańsk

Comes Orientis as an officer responsible for the cleaning of river Orontes

13:00-13:20 Bartosz Zalewski, PhD, Assistant Professor, Maria Curie-Sklodowska University, Lublin

Between the freedom of navigation and the protection of maritime territory - the views of Alberico Gentili on the basis of the case described in Hispanicae Advocationis lib. I, cap. 8

13:20-14:00 Discussion

14:00 Closing speech: Jacek Wiewiorowski, Associate Professor, University of Gdańsk

Post scriptum

Relacja ze spotkania zamieszczona została na stronie głównej WPiA UG: https://prawo.ug.edu.pl/news/113856/relacja-5-miedzynarodowe-seminarium-naukowe-rzymskie-prawo-morskie

Nagranie ze spotkania

https://drive.google.com/drive/folders/1Wg8yZK3ANsW4QJPN2KvUs8z2S0xnaro-?usp=sharing

Studenckie Mistrzostwa Debat Oksfordzkich z Prawa Rzymskiego

Universitas Studiorum Gedanensis

I.XXV.MMXXIII

Prawie czterdziestu studentów I roku Prawa debatowało w dniu 25 stycznia 2023 r. w wydziałowej Sali rozpraw próbując wykazać prawdziwość lub zaprzeczyć tezie: okres prawa poklasycznego(235-565 r. n.e.) to czas upadku kultury prawniczej i zaniku czynników prawotwórczych. Atmosferę na Sali dobrze oddaje fragment sztuki Plauta:

PLAUTUS, Amfitrion

Z obu stron stają armie ogromne:

obie w szyku, gotowe na bój.

Już nasz legion  jest w zwartym szeregu,

a wrogowie trzymają szyk swój.

Z obu stron występują wodzowie,

rozmawiają a wokół aż wrze;

Stanął układ, że ten kto przegra,

odda siebie, swe miasta i wsie.

Z obu stron potem grzmią, huczą trąby,

ziemia dudni, powtarza ich zew.

(tłum. Ewa Skwara)

Mimo oczywistej rywalizacji, widać było piękno i elegancję mów uczestników, ich pierwsze ukształtowanie sztuki życia prawniczego i akademickiego, przyjaźń integrującą grupy studentów. Poszukiwanie słów, terminów prawniczych, dowodów i argumentacji przemawiających zarówno do wyobraźni słuchaczy, jak i ukazujących racje podnoszonych twierdzeń – wszystko to potwierdzało rozległość wiedzy i znajomość sztuki retorycznej studentów.

Teza niełatwa do wykazania – w podręcznikach prawa rzymskiego akcentuje się raczej przewagę okresu klasycznego nad „zbiurokratyzowanym” a nawet „zwulgaryzowanym” okresem prawa późniejszego – okazała się dobrym zaczynem obfitości treści i trafności argumentacji drużyn broniących jej prawdziwości. Ku zaskoczeniu jury – które tworzyli pracownicy Zakładu Prawa Rzymskiego – w większości zwyciężały drużyny propozycji. Brawa jednak dla wszystkich!

Vivant auditores, semper sint in flore! – niech żyją studenci, niech zawsze rozkwitają!

notam facit: Bartosz Szolc-Nartowski, Zakład Prawa Rzymskiego

Szanowni Studenci,

tegoroczne mistrzostwa debat oksfordzkich z prawa rzymskiego odbędą się 25.01.2023 r. o godz. 15:00 w sali 3083.

W szrankach stanie rekordowa ilość drużyn - aż 10, liczących po 4 uczestników.

Debata Oksfordzka

Temat: okres prawa poklasycznego (235r.-565r. n.e.) to czas upadku kultury prawniczej i zaniku czynników prawotwórczych

Miejsce: sala rozpraw WPiA UG

Czas: 25.01.2023 r. godz. 15:00

Drużyny występują naprzemiennie, zaczynając od pierwszej mowy propozycji aż do czwartej mowy opozycji.

W skład każdej drużyny wchodzą po 4 osoby.

1. Wystąpienie pierwsze obejmuje wprowadzenie do debaty i przedstawienie problematyki;
2. Wystąpienie drugie obejmuje argumentację;
3. Wystąpienie trzecie obejmuje kontrargumentację;
4. Wystąpienie czwarte zawiera podsumowanie argumentów.

Wystąpienia trwają po 5 minut. W każdym z wystąpień mogą uczestniczyć wszystkie 4 osoby z danej drużyny.

Drużyna ma również prawo odnieść się do wystąpienia przeciwników za pomocą dwóch pytań lub informacji zgłaszanych poprzez podniesienie ręki (każdy mówca podczas swojej mowy powinien przyjąć dwa pytania lub dwie informacje, o ile takie się pojawią).

Publiczność tworzą studenci, którzy mają prawo do zadawania pytań składających się z krótkiego przedstawienia problemu oraz właściwego pytania (razem 1 min.)

Pytania można zadawać po wystąpieniu trzecim. Głos publiczności daje marszałek debaty.

Debatę oceniają sędziowie. W skład jury wchodzą pracownicy Zakładu Prawa Rzymskiego UG, dwóch reprezentantów studentów pierwszego roku studiów stacjonarnych na kierunku prawo, przedstawiciel ELSA, oraz przedstawiciele zawodów prawniczych.

Uwaga: pomocniczo obowiązują Zasady Debaty Oksfordzkiej Akademickich Mistrzostw Polski Debat Oksfordzkich

Debata nr 1

Propozycja

Remigiusz Sokołowski
Maksymiliana Tokminy
Cezarego Szymańskiego
Oleksandra Strasburhera

Opozycja

Hubert Zawadzki

Filip Pałyga

Łukasz Kempa

Amelia Krużyńska

Debata nr 2

Propozycja

Julia Zakrzewska

Paulina Tubaja

Kamil Małdachowski

Wiktor Jakiel

Opozycja

Antoni Janas

Bartosz Dolewski

Michał Ostaszewski

Weronika Wiatrowska

Debata nr 3

Propozycja

Julian Rusztyn

Artur Sabiniarz

Przemysław Skorzewski

Zuzanna Smyk

Opozycja

Łukasz Janiak

Agata Jarosz

Małgorzata Jankowska

Jakub Jasiński

Debata nr 4

Amelia Orlikowska Propozycja
Julia Runge
Hubert Krzykowski
Łukasz Romaniuk

Marta Kowaliszyn Opozycja

Kacper Lewandowski

Michał Konkel

Magdalen Kulka

Debata nr 5

Propozycja

Julia Szczechowicz

Karolina Thiel

Iga Tartanus

Marta Szczypińska

Opozycja

Magdalena Szymańska

Olga Szachmytowska

Aleksandra Teszner

Maksymilian Tachasiuk

Materiały na dotyczące  poklasycznego okresu prawa rzymskiego:

Filipczak, P., Kosiński, R., (red.), Świat rzymski w IV wieku, Kraków 2015, zwłaszcza ss. 239-252

Kosiński, R., Twardowska, K. (red.), Świat rzymski w V wieku, Kraków 2010, zwłaszcza ss. 209-328

Kupiszewski, H., Prawo rzymskie a współczesność, Bielsko Biała 2013 (2. wydanie) - możliwe jest też korzystanie z wcześniejszej edycji książki

https://www.ibuk.pl/fiszka/208854/prawo-rzymskie-a-wspolczesnosc.html

Wipszycka, E., Źródła normatywne świeckie, [w:] Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu. Źródłoznawstwo czasów późnego antyku, (red.) E. Wipszycka, Warszawa 1999, s. 586-617

anglojęzyczne opracowania dostępne online (fragmenty dotyczące późnemu antykowi) https://www.pdfdrive.com/a-legal-history-of-rome-e26712762.html https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1002/9781444306101.ch25 https://www.academia.edu/4804804/_Law_and_Legal_Culture_in_the_Age_of_Attila_in_Maas_M_ed_Cambridge_Companion_to_the_Age_of_Attila_Cambridge_University_Press_2014_140_55

Zob. też hasło encyklopedyczne

https://www.britannica.com/topic/education/Education-in-the-later-Roman-Empire